अहिले चितवनका परिवेशमाथि निर्देशन तथा भ्रमणबारे नितान्त नयाँ सञ्जाल जोडिएका छन् ।

नेपालको प्रगतिबारे नयाँ परिकल्पना बोकेको परिवर्तन माटो गिजोल्ने मेसिन अघि लगाएर आक्रामक शैलीमा हुत्तिँदै आएको छ । नेपालीहरूको परिकल्पनामा चितवन पर्यटनकालागि वनजंगल जोगाएर राखिएको ठाउँ मात्रै हो । तर यस भेगको निकट विगत उत्कर्षमा पुग्दैगरेको पर्यावरणीय संकटको अभिलेख हो – यहाँ ठूलो परिमाणमा वनजंगल मासिएका छन्, प्रदूषण र जमीनको सघन उपभोगको गति बढेको छ, जैविक प्रजाति विनाश हुँदैछ, घरबार र बासस्थान मासिएका छन् । यी घटना एन्थ्रोपोसिन अर्थात् मानवयुगका उपज हुन् – वर्तमान कालखण्ड जसमा मानवजातीको असीम महत्त्वाकांक्षाअन्तर्गतका गतिविधिले यस ग्रहको भौगर्भिक यथार्थलाई नै परिवर्तन गर्नेसम्म जीवनमृत्युका अवस्थितिलाई पुनर्संरचना गरिरहेका छन्।

जलवायु परिवर्तनका नाटकीय परिणामबाहेक एन्थ्रोपोसिन अरु प्राणीहरूबीच जिउनु, जीवन्त रहनु, मौलाउनुको जालोको ऐन्द्रियक ज्ञानकोशहरूलाई पूँजीको पुनरुत्पादनका निम्ति कसरी पाखा लगाइन्छ भन्ने कथा पनि हो ।

नेपाल निर्माणको क्रममा हाम्रालागि अन्नबाली उब्जाउन, बासस्थान निर्माण गर्न, राजमार्गहरू मार्फत देशका अन्तरकुन्तर जोड्न र राष्ट्रले ओगट्ने यौटै कालखण्ड र स्थानविशेषमा हामीलाई समेट्न चितवनको कतिसम्म दोहन गरिएको छ भन्ने हामी थोरैले मात्रै बुझेका छौँ ।

आफ्नो जिउनीमा भएका यी गम्भीर परिवर्तन तथा द्रुत ह्रास थारुहरूकालागि आफ्नो जमीनमा आफैँ पराई बन्नुको भाव बनेको छ । विश्वभरिकै आदिवासी मानिसहरू झैँ आफ्नो पुर्ख्यौली क्षेत्रबाट जबर्जस्ती हटाइनु नेपालका थारुहरूको पनि नियति बनेको छ । तर त्यस अलावा उनीहरूले आफ्नै जमीनसँगको आफ्नो प्राण धानिदिने सम्बन्धलाई पनि गुमाएका छन् ।